Fruitdorp Lauwerzijl

Een kern waar pit in zit

Het ontstaan van de omgeving

Dat het rustige dorpje Niezijl - vroeger Bomsterzijl geheten - een rijk historisch verleden heeft, blijkt uit het feit dat de Bourgondiërs in 1516 er de aarde en de planken van de sluis gebruikten om een schans te bouwen. Er werden Gelderse troepen mee tot stilstand gebracht. Deze schans was ook tijdens de gevechten in de tachtigjarige oorlog zeer belangrijk.

Wij verlaten Niezijl en gaan via de Hogedijksterweg met links de ‘Ruigewaard' en rechts het ‘Humsterland' naar Kommerzijl. Een zijl met een Kommervol verleden. Immers wanneer de natuurlijke vijand, het water, tijdens stormen en springtijen over de kwelders stroomde, werd de zijl van zijn plaats verdreven. In het begin van de 15e eeuw was Kommerzijl met zijn schans ‘De Opslag' een sterke voorpost van de Bomsterschans (Niezijl). Tijdens de 80-jarige oorlog is het zoutwinningbedrijf te Kommerzijl - eigendom van Wigbolt van Ewsum te Leek - verwoest. De zoutketen zijn vermoedelijk gebruikt ter versterking van de schans ‘De Opslag'.

Dan laten we nu ook Kommerzijl achter ons en gaan in de richting ‘ ‘t Hoekje'; links van ons weer de ‘Ruigewaard' en rechts de Hoge- of Waarddijk. Toen de Hogedijk er nog niet was en het zeewater over de ruige waarden (kwelders) spoelde, waren er in dit gebied 2 geulen die het water weer terugvoerden naar de zeearm de ‘Lauwers'. Deze geulen (rieten) - de Zuiderriet en de Noorderriet - lopen nu nog van Kommerzijl en Grijpskerk even voor en even na ‘De Hogedam' in de Lauwers. Omstreeks de 15e eeuw werd de Ruigewaard van de zee afgesloten door het aanleggen van de Hogedijk, die liep van Munnekezijl naar Niezijl en gefinancierd werd door enkele vermogende geslachten. Eén van die vermogenden was Nicolaas Grijp; hij was het die na het gereedkomen van genoemde dijk op de oude ‘Engelwert' (een wierde) een kerk liet bouwen. De kerk heeft de naam van de bouwer gekregen nl. Grijpskerk.